Frigler, Anadolu uygarlıkları arasında bulunmaktadır. Frigler, Batı Anadolu ve İç Anadolu üzerinde kurulmuştur. Sakarya ve Büyük Menderes nehirleri arasında kurulmuştur. Deniz ve nehir kaynaklarına yakın yerlerde kurulması ve birçok uygarlıkla komşu durumda olması, kıtalar ve denizler arası bir yerde olması kara ve deniz ticaretinin gelişmesinde önemli bir yere sahiptir.
- Boğazlar yoluyla Anadolu’ya gelip yerleşen Frigler, Eskişehir, Afyonkarahisar ve Ankara dolaylarına yerleşmişlerdir.
- Friglerin başkenti Gordion’dur.
- Kral Midas zamannında Orta ve Güneydoğu Anadolu’ya hakim olmuşlardır. Ancak güçlü bir orduya sahip değillerdi sadece sarayı ve kralı koruyan bir ordu oluşturulmuştu. Yani askerliğe önem vermiyorlardıvermiyorlardı.
- Frigler’in ilk kralları ise Gordious’dur ve bu yüzden başkentlerine Gordion adı verilmiştir. Friglerin en çok bilinen ve meşhur kralı ise Kral Midas’tır. Ancak yapılan bazı araştırmalara göre Frigyalıların bütün krallarına Midas adını verdikleri de söylenmektedir. Friglerin başkenti Gordionda görülen dikdörtgen planlı, taş kerpiç ve ağaçla inşa edilmiş yapılara “Megaron” denir. Frigler, Hititler gibi çok tanrılı bir din inancına sahiptiler. Kibele, Attis, Sebazios, Men Friglerin önemli tanrılarından bazılarıdır.
- Friglerin en önemli ekonomik gelişmeleri tarım ve hayvancılık alanında olmuştur. O kadar önem vermişlerdir ki kendileri kurallar koymuştur. Öküz kesmek ve saban kırmanın cezası ölüm olduğuna karar vermişlerdir. Araziye zarar vermenin de yasak olduğunu söyleyerek ifade etmişlerdir. Tarım alanlarına verilecek zararlar ağır cezalara çarptırılmışlardır.Frigyalıların zengin olması tarımsal alanda verdikleri önem olmuştur. Katı yasaklar ile beraber insanlar tarım alanlarına zarar vermekten korkmuşlardır. Bölgesel olarak gelişerek zengin olmaları sağlanmıştır.Her ne kadar tarımcılık ve hayvancılıkla uğraşsalar dahi yanı sıra maden işçiliğine de önem vermişlerdir.
Frig mimarisi hakkında bilgi edinebilmek için tümülüs şeklindeki mezarlarda veya kayalar içine oyulmuş binalarda yapılan kazılardan elde edilen bilgileri kullanıyoruz. Frigler maden işçiliğinde çok ileri gitmişlerdi ve mimaride kullanılan malzemeyi işlemek için madenden aletler yapıyorlardı. Frigler yüksek yerlere korunaklı kaleler yaparlardı. Dörtgen şeklinde küçük evler bu kalelerin içinde bulunuyordu. Bu evlerin temelleri taştan, üst kısımları ise tahta hatıllarla desteklenmiş kerpiçten yapılmıştı. Ayrıca damlarıda ahşaptı. Boyalı kabartmalarla süslü toprak levhalarla çatı ve dış çephelerin bazı kesimlerini kaplamışlardı. Buralardaki resimler ve nakışlar Frigya sanatının Anadolu’da kökleşmiş geleneklerin, doğudan ve batıdan etkilerle geliştiğinin bir kanıtıdır.Frig evlerinin MÖ. 8. Yüzyılda bazen taştan, bazen de tahta çerçeve kullanarak kaba tuğladan yapıldığı anlaşılmıştır. Bazı evlerin planı megaron tipindedir. Frigler kaya mimarlığında çok ileriydiler. Kayalar içinde odalar, hücreler, yüksek kademeli merdivenler, koridorlar ve sunaklar yapmışlardı. Kayalıkların içinde direkli ve alınlıklı binaları bulunan cepheler oluşturmuşlardı.Saray depoları ve hizmet yerleri ayrı yapılar halindedir. Bu yapıların bazılarının tabanı renkli taşlardan yapılmış mozaiklerle kaplıdır. Üzerindeki süslemeler, Anadolu’da bugüne kadar bilinen en eski mozaik süslemelerdir.
Anadolu'da kısa bir süre egemenlik kuran Frigler, milattan önce 700 yıllarında Kafkasya üzerinden gelip önce Urartular’ı güçsüzleştiren daha sonra Kızılırmak’a kadar gelen Kimmerler tarafından yıkılmışlardır.Frig-Kimmer savaşı sonunda Kimmerler, Frigya’yı istila ederler. Kral Midas bu yenilgi sonucunda intihar eder. Kimmerler’in yaktığı Gordion kentinden kaçan Frig’ler, küçük beylikler halinde bir süre daha varlıklarını sürdürseler de daha sonra Lidya’lıların egemenliğine girerler.
KAYNAKLAR:
https://www.eodev.com
https://www.bilgibirikimi.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder